آیا واریکوسل نیاز به درمان دارد؟
چه بيمارانی احتياج به درمان دارند ؟همانگونه که گفته شد 10درصد مردان پس از سن بلوغ درجاتی از واريکوسل دارند ولی همه آنها احتياج به درمان ندارند. اگر واريکوسل برای فرد، عارضهای ايجاد کند لازم است درمان انجام گردد. درغيراينصورت احتياج به درمانی نيست.
تشخیص واریکوسل :واریکوسل می تواند در یک بیضه یا در هر دو ایجاد شود ولی در حدود 85 درصد موارد این اختلال در سمت چپ ایجاد می شود زیرا جریان خون در ایجاد سمت با مقاومت بیشتری روبرو می باشد. ممکن است واریکوسلهای بزرگ با چشم غیر مسلح نیز قابل رؤیت باشند. واریکوسلهای متوسط نیز از طریق معاینه و لمس ناحیه تناسلی قابل تشخیص می باشند. فردی که مشکوک به واریکوسل می باشد باید در حالت ایستاده معاینه شود. زیرا در این حالت احتمال لمس و رؤیت وریدها بیشتر خواهد بود.واريکوسل بصورت کيسه پر از کرم( پیچ پیچ ) لمس مي شود و وقتي که بيمار بخوابد ناپديد مي شود يا به طور محسوسي کوچک مي شود.واریکوسلهای کوچک نیز از طریق روشهای خاصی نظیر سونوگرافی داپلر یا ترموگرافی و ونوگرافی قابل مشاهده هستند ، غالبا بيضه سمت واريکوسل از طرف ديگر کوچکتر است.با استفاده از اولتراسوند ميتوان اندازه وريد ها و جريان خون غيرطبيعي را مشاهده کرد.واريكوسل جانبي سمت چپ در 85% از مردان با اين مسئله (برگشت غير طبيعي خون ) و واريكوسل سمت راست در 15% از مردان مشاهده شده و گرفتار شدن هر دو قسمت (چپ و راست ) اين مسئله در 20% از مردان مشاهده شده است.
تشخيص واريكوسل چگونه انجام ميشود؟ پزشك بيمار را در حالت ايستاده قرار داده و طناب اسپرماتيك را لمس ميكند (طنابي كه به نظر ميرسد بيضهها از آن آويزان شدهاند). از بيمار ميخواهد كه سرفه كند و در اين حالت واريكوسل مانند يك دسته كرم در زير دست لمس ميشود. اين حالت (ورم كردن) به صورت متناوب ايجاد ميشود. بهترين راه تأييد تشخيص, استفاده از تست داپلر (Doppler) ميباشد. در اين تكنيك يك ميلة كوچك به شكل قلم برروي طناب اسپرماتيك قرار داده ميشود كه امواج صوتي عروق خوني را گرفته و با تقويت آن, جريان خون را اندازهگيري نموده و ميزان آن را به صورت نمودارهاي ميلهاي شكلي نشان ميدهد. بيماران مبتلا به واريكوسل دچار نقص بازگشت جريان خون در طي سرفهكردن ميباشند كه به صورت امواج بلند ميلهاي نشان داده ميشود.آزمايشات ديگري كه به صورت نه چندان شايع جهت تأييد تشخيص واريكوسل بكار ميروند عبارتند از: سونوگرافي داپلر، ونوگرام (يك نوع تصويربرداري مخصوص با اشعه X) و ترموگرام.
عوارض واريکوسل چيست؟عوارض واريکوسل شامل ايجاد درد، آتروفی (کوچک شدن سايز و نرم شدن قوام بيضه) و ناباروری می باشد. درد ناشی از واريکوسل دردی با کيفت احساس سنگينی، که با فعاليت و ايستادن تشديد يافته و با استراحت بهبود می يابد .واریکوسل باعث بروز مشکل در هیچ کدام از مراحل جنسی( میل جنسی- نعوظ- انزال زودرس...) نمیشه.قبل از عمل جراحی گزارشی از ایجاد تحلیل بیضه و کوچک شدن بیضه ها نداریم... اما بعد از عمل ممکنه که ایجاد بشه. نه قبل از عمل و نه بعد از آن, واریکوسل باعث کوچک شدن آلت تناسلی نمیشود.
تصمیم گیری در باره نحوه برخورد با واریکوسل :اگر مریضی بعلت شک به نازایی مورد معاینه قرار گیرد اولین آزمایش، انجام آزمایش مایع منی می باشد. الگوی نازایی که بوسیله واریکوسل ایجاد می شود معمولاً سبب رشد و تکامل ناکافی اسپرمها و افزایش نسبت اسپرمهای مرده می شوداگر بیمار بدون علامت است یا علایم خفیف است و مسأله نازایی وجود ندارد. تنها راه درمان پوشیدن محافظهای بیضه جهت حمایت از بیضه ها می باشد.ترميم واريکوسل زماني ضروري مي شود که زوجين با ناباروري مواجه شوند يعني در حالتي که زن طبيعي است ولي مرد يک بار يا بيشتر آناليز مني غيرطبيعي دارد و در معاينه باليني وجود واريکوسل مسجل مي باشد.اگر واريکوسل درد يا احساس ناراحتي در بيضه ايجاد بکند نياز ترميم لازم است.
آيا بيمار مبتلا به واريکوسل بدون عارضه احتياج به پيگيری دارد؟بلی؛ همانگونه که گفته شد اگر واريکوسل عارضه ای ايجاد نکند احتياج به درمان نيست. ولی لازم است بيمار بصورت ماهانه، خود را معاينه کند. و درصورت کوچک شدن سايز بيضه، و يا تغيير در قوام آن، لازم است توسط پزشک معاينه شود.همچنين اگر بيمار مبتلا به واريکوسل ازدواج نکرده و يا خواستار داشتن فرزند ديگری در آينده می باشد، بايستی هر 6 ماه با آزمايش اسپرم، ازنظر باروری بررسی گردد و درصورت شروع تقييرات و ضعيف شدن نطفه احتياج به درمان دارد.
آيا درمان دارويی برای واريکوسل وجود دارد؟جواب: خير. درمان واريکوسل فقط اقدامات مداخله گرانه (غيردرمان خوراکی يا دريافت دارو ازطريق تزريق) می باشد.
جراحی : اگر واریکوسل سبب درد یا آتروفی بیضه ها شده و به آنها آسیب بزند یا اینکه سبب نازایی شود، می توان از این روش استفاده نمود .معمولا جراحي بهترين نوع درمان است.بعد از 2 سال از جراحي موفق ، 60% زوجين بارور مي شوند. معمولا چند دلیل قطعی برای عمل واریکوسل وجود دارد : 1-واريكوسل دردناك 2-واريكوسل همراه با ناباروري 3-واريكوسل درجه 3 در نوجوانان.
طبقه بندی و گرید بندی واریکوسل:Grade - 0 : با معاینه نمی تونیم اونو پیدا کنیم و تنها با سونو گرافی و یا با ونو گرافی کشف میشه.
Grade - 1 : به سختی در معاینه کشف میشه ، در حالت ایستاده شاید بشه معاینه و کشف کرد.
Grade - 2 : به راحتی با حالت ایستاده کشف میشود.
Grade - 3 : حتی بدون معاینه هم مشخصه.
بيماری واريکوسل ازنظر شدت به 3 درجه تقسيم بندی می گردد. در نوع درجه 1 اتساع عروق فقط حين فشار شکمی در لمس توسط پزشک قابل لمس، و تشخیص می باشد. در نوع درجه 2 با فشار شکمی، اتساع عروق، قابل مشاهده می گردد. و در نوع درجه 3 حتی بدون فشار شکمی، اتساع عروق، درحالت ايستاده قابل مشاهده می باشد. لازم به ذکر است نوع درجه 3 آن ازنظر قانون خدمت سربازی در ايران معافيت دائم و انواع درجه 1 و 2 معافيت از رزم خواهد داشت.
مسئله سربازی :- نوع شديد يا درجه 3 واریکوسل معافيت دائمی پزشکی از خدمت سربازی خواهد داشت.
- انواع درجه 1 و 2 معافيت از رزم خواهد داشت.