واریکوسل چیه ؟

بيماری واريکوسل چيست؟

واريکوسل يا واريسی شدن عروق بيضه شايعترين بيماری مردان پس از بلوغ می‌باشد و 10درصد مردان بالغ به آن مبتلا می‌باشند. واريکوسل شايعترين عامل ناباروری مردان می‌باشد. سن شروع بيماری معمولاً در زمان بلوغ و يا بلافاصله پس از بلوغ می‌باشد ولی در سن کمتر يا سن بالا نيز ممکن است ايجاد گردد.

عامل ايجاد بيماری واريکوسل چيست؟

بيماری واريکوسل با واريسی شدن و گشادشدن عروق وريدی(سياهرگهای) بيضه ظاهر می‌گردد که در دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم‌بندی می‌گردد. در نوع اوليه، هيچ عامل ايجادکننده مشخصی وجود ندارد، گرچه تئوری اشکال در دريچه‌های لانه کبوتری وريدهای بيضه، طولانی بودن مسير اين وريدها و احتمال اثر فشاری ساير عروق و احشاء شکمی‌مطرح می‌باشد ولی هنوز علت مشخصی برای آن ثابت نشده است.

اين نوع عامل عمده واريکوسل است و 90درصد در سمت چپ می‌باشد. نوع ثانويه که بدنبال وجود عامل مشخص ايجادکننده انسداد در عروق داخل شکم ايجاد مي گردد درصد کمی‌از واريکوسل‌ها را شامل میشود و علت ايجادکننده آن غالبا توده‌های شکمی، بخصوص تومورهای بدخيم می‌باشد که تشخيص آن مهم و حياتی است.

علائم بيماری واريکوسل چيست ؟

بيمار ممکن است با شکايت بزرگی، يا عدم تقارن بيضه‌ها، يا درد بيضه، و يا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شايعترين فرم آن، بدون علامت، و بطور اتفاقی، حين معاينه، متوجه آن می‌گردند. درمعاينه، بزرگی و تورم عروق بيضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و درحالت ايستاده، و يا افزايش فشار شکمی ‌تشديد می‌يابد و در حالت خوابيده از بين می‌رود (درصورتيکه تورم عروق درحالت خوابيده از بين نرفت، بايستی به نوع ثانويه آن شک کرد.)

اینم یك عكس از واریكسل

تعریف واریکوسل :

واريكوسل را شايد بتوان نوعي واريس به حساب آورد. هرچند اغلب مردم با شنيدن نام واريس ياد رگهاي پا ميافتند ولي حقيقت اين است كه رگهاي بيضه هم ميتوانند دچار اين اختلال شوند و اين اتفاق وقتي ميافتد كه دريچه هاي برگرداننده خون به شبكه سياهرگي ضعيف شوند. واريكوسل، هيدروسل، اسپرماتوسل و... گول اسمشان را نخوريد. اين بيماريها هيچ ربطي به سل ندارند و فقط دستگاه تناسلي و ادراري مردان را گرفتار ميكنند و طبيعتا از آن بيماريهايي هستند كه بسياري از مبتلايانشان را براي مراجعه به پزشك و درمان بيماريشان معذب ميكنند. اين بيماريها حتي اگر در كودكان هم اتفاق بيفتند، به سختي و با خجالت به بزرگترها منتقل ميشوند و اضطراب كودك را بيشتر و بيشتر ميكنند. واریکوسل به معنای وجود توده ای از وریدهای گشاد شده در طناب اسپرماتیک باشد. این طناب از بیضه ها به سمت شکم امتداد می یابد. و وریدهای این طناب در نهایت وارد سیستم گردش خون وریدی می شوند. طناب اسپرماتیک از عروق خونی ، عروق لنفاوی ، اعصاب و مجرای منی بر تشکیل شده است.

واریسی شدن بیضه یا چرخش بیضه به غیر از موارد وراثتی كه فرد از كودكی با آن روبرو بوده، بیشتر به علت خود ارضایی در طولانی مدت و دفع زیاد منی این مشكل ایجاد میشود، كه با شل شدن بیضه همراه است. بهترین روش درمان آن عمل جراحی است.هرچند طب سنتی گفته از زالو هم بر روی بیضه آسیب دیده استفاده كنید، ولی بهترین روش همون عمل جراحی است كه با مستقر كردن بیضه در محل خود و بخیه كردن، این مشكل برطرف میشود.

مسائل و مشکلات بالینی ناشی از واریکوسل :

بيمار ممکن است با شکايت بزرگی، يا عدم تقارن بيضه ها، يا درد بيضه، و يا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شايعترين فرم آن، بدون علامت، و بطور اتفاقی، حين معاينه، متوجه آن می گردند. درمعاينه، بزرگی و تورم عروق بيضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و درحالت ايستاده، و يا افزايش فشار شکمی تشديد می يابد و در حالت خوابيده از بين می رود (درصورتيکه تورم عروق درحالت خوابيده از بين نرفت، بايستی به نوع ثانويه آن شک کرد).

اکثر مردانی که مبتلا به واریکوسل هستند فاقد علامت می باشند. موارد بروز علامت معمولاً در طی معاینات معمول تشخیص داده می شوند. علایم و نشانه ها ممکن است شامل : درد بیضه، احساس سنگینی در بیضه ها، نازایی، جمع شدگی و کوچک شدن بیضه ها و وریدهای قابل لمس یا قابل مشاهده می باشد. در نتیجه در صورت وجود درد پیوسته و دایمی در ناحیه تناسلی باید به پزشک مراجعه نمود.

واريکوسل يا واريسی شدن عروق بيضه شايعترين بيماری مردان پس از بلوغ می باشد و 10درصد مردان بالغ به آن مبتلا می باشند. واريکوسل شايعترين عامل ناباروری مردان می باشد. سن شروع بيماری معمولا در زمان بلوغ و يا بلافاصله پس از بلوغ می باشد ولی در سن کمتر يا سن بالا نيز ممکن است ايجاد گردد.شايعترين علامت واريكوسل درد خفيفي است كه مخصوصا هنگام فعاليت بروز ميكند ، اين بيماري بيشتر در بيضه چپ اتفاق ميافتد و علت آن هم اختلالي در سياهرگهاي اين ناحيه است كه نميتوانند خون را به درستي تخليه كنند. به همين دليل اين رگها گشاد و طويل شده و به ويژه در مرداني كه از نظر جنسي فعال هستند موجب ايجاد درد بيضه ميشوند.

علامت ظاهري اين بيماري بر اساس درجات آن متفاوت است به گونهاي كه ممكن است در درجات خفيف بيماري هيچ بيرونزدگي يا تودهاي در اين ناحيه موجود نباشد و يا در درجات شديد آن وقتي فرد ميايستد تودهاي از رگها به صورت پيچ در پيچ و متسع در بالا و پشت بيضه قابل لمس باشد. اكثر مبتلايان به واريكوسل به دليل از دست دادن توانايي توليد اسپرمهاي مناسب دچار ناباروري نيز ميشوند. اين بيماري با عمل جراحي قابل درمان است و حتي ناباروري مردان را نيز تاحدود زيادي ميتوان از بين برد. البته اگر واريكوسل در يك مرد مسن به طور ناگهاني بروز كند، ميتواند نشانه بدي باشد چرا كه تومورهاي كليه مي توانند باعث بروز اين حالت در افراد مسن شوند.

واريكوسل جانبي سمت چپ در 85% از مردان با اين مسئله (برگشت غير طبيعي خون ) و واريكوسل سمت راست در 15% از مردان مشاهده شده و گرفتار شدن هر دو قسمت (چپ و راست ) اين مسئله در 20% از مردان مشاهده شده است

بعضي از مردان که واريکوسل بزرگ دارند هيچ نشاني از آسيب بيضه ندارند ، حال آنکه برخي از مردان با واريکوسل کوچک ممکن است نابارور باشند.

علت ایجاد واریکوسل چیست؟

عقايد و نظرهاي گوناگوني در مورد چگونگي بوجود آمدن واريكوسل و مبتلا كردن افراد وجود دارد :

• درجه بيضه دان. بيضة برآمدة طولاني درجة حرارت زيانبخشي كه موجب توليد اسپرم مي شود.
• تراكم غير طبيعي غدة فوق كليوي و اجسام كليوي ممكن است مانع رشد عادي اسپرم شود.
• جريان غيرعادي خون سياهرگ از رشد بيضه دان جلوگيري كرده توليد محصولات زائد سوخت و ساز را افزايش ميدهد و كاهش دستيابي به اكسيژن مغزي و ضروري براي رشد اسپرم را موجب ميشود.
• جريان غير طبيعي خون مي تواند مانع تراكم تستوسترون شود كه اين تغيير مي تواند مانع توليد اسپرم گردد.

زمانیکه دریچه هایی که جریان خون را از وریدهای اطراف بیضه به سیستم گردش خون تنظیم می کنند دچار اختلال شوند واریکوسل ایجاد می شود و در نتیجه خون جمع شده و سبب گشادی وریدها می شود. به نظر می رسد رژیم های غذایی کم فیبر و پر چربی از جمله عوامل بروز واریکوسل باشند. چرا که در این حالتها فرد دچار یبوست های طولانی مدت شده و برای دفع، نیاز به زور پیدا می کند. همین زور زدنهای مکرر بر روی دیواره عروق فشار وارد کرده و سبب تخریب بافت جداره و عروق می شود.فاکتور دیگری که برروی ایجاد واریکوسل اثر می گذارد، کاهش میزان فلانوییدها در غذاها می باشد. این ترکیبات به فراوانی در میوه ها و سبزی ها یافت می شود و می تواند در عملکرد اتصالی جداره عروق خونی دخالت داشته باشند.

عامل ايجاد بيماری واريکوسل چيست؟

بيماری واريکوسل با واريسی شدن و گشادشدن عروق وريدی (سياهرگهای) بيضه ظاهر می گردد که در دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم بندی می گردد. در نوع اوليه، هيچ عامل ايجادکننده مشخصی وجود ندارد، گرچه تئوری اشکال در دريچه های لانه کبوتری وريدهای بيضه، طولانی بودن مسير اين وريدها و احتمال اثر فشاری ساير عروق و احشاء شکمی مطرح می باشد ولی هنوز علت مشخصی برای آن ثابت نشده است. اين نوع عامل عمده واريکوسل است و 90درصد در سمت چپ می باشد. نوع ثانويه که بدنبال وجود عامل مشخص ايجادکننده انسداد در عروق داخل شکم ايجاد مي گردد درصد کمی از واريکوسل ها را شامل میشود و علت ايجادکننده آن غالبا توده های شکمی، بخصوص تومورهای بدخيم می باشد که تشخيص آن مهم و حياتی است.

چه بيمارانی احتياج به درمان دارند ؟

همانگونه که گفته شد 10درصد مردان پس از سن بلوغ درجاتی از واريکوسل دارند ولی همه آنها احتياج به درمان ندارند. اگر واريکوسل برای فرد، عارضه‌ای ايجاد کند لازم است درمان انجام گردد. درغيراينصورت احتياج به درمانی نيست.

تشخیص واریکوسل :

واریکوسل می تواند در یک بیضه یا در هر دو ایجاد شود ولی در حدود 85 درصد موارد این اختلال در سمت چپ ایجاد می شود زیرا جریان خون در ایجاد سمت با مقاومت بیشتری روبرو می باشد. ممکن است واریکوسلهای بزرگ با چشم غیر مسلح نیز قابل رؤیت باشند. واریکوسلهای متوسط نیز از طریق معاینه و لمس ناحیه تناسلی قابل تشخیص می باشند. فردی که مشکوک به واریکوسل می باشد باید در حالت ایستاده معاینه شود. زیرا در این حالت احتمال لمس و رؤیت وریدها بیشتر خواهد بود.واريکوسل بصورت کيسه پر از کرم(‍ پیچ پیچ ) لمس مي شود و وقتي که بيمار بخوابد ناپديد مي شود يا به طور محسوسي کوچک مي شود.واریکوسلهای کوچک نیز از طریق روشهای خاصی نظیر سونوگرافی داپلر یا ترموگرافی و ونوگرافی قابل مشاهده هستند ، غالبا بيضه سمت واريکوسل از طرف ديگر کوچکتر است.با استفاده از اولتراسوند ميتوان اندازه وريد ها و جريان خون غيرطبيعي را مشاهده کرد.واريكوسل جانبي سمت چپ در 85% از مردان با اين مسئله (برگشت غير طبيعي خون ) و واريكوسل سمت راست در 15% از مردان مشاهده شده و گرفتار شدن هر دو قسمت (چپ و راست ) اين مسئله در 20% از مردان مشاهده شده است.

تشخيص واريكوسل چگونه انجام مي‏شود؟

پزشك بيمار را در حالت ايستاده قرار داده و طناب اسپرماتيك را لمس مي‏كند (طنابي كه به نظر مي‏رسد بيضه‏ها از آن آويزان شده‏اند). از بيمار مي‏خواهد كه سرفه كند و در اين حالت واريكوسل مانند يك دسته كرم در زير دست لمس مي‏شود. اين حالت (ورم كردن) به صورت متناوب ايجاد مي‏شود. بهترين راه تأييد تشخيص, استفاده از تست داپلر (Doppler)‌ مي‏باشد. در اين تكنيك يك ميلة كوچك به شكل قلم برروي طناب اسپرماتيك قرار داده مي‏شود كه امواج صوتي عروق خوني را گرفته و با تقويت آن, جريان خون را اندازه‏گيري نموده و ميزان آن را به صورت نمودارهاي ميله‏اي شكلي نشان مي‏دهد. بيماران مبتلا به واريكوسل دچار نقص بازگشت جريان خون در طي سرفه‏كردن مي‏باشند كه به صورت امواج بلند ميله‏اي نشان داده مي‏شود.آزمايشات ديگري كه به صورت نه چندان شايع جهت تأييد تشخيص واريكوسل بكار مي‏روند عبارتند از: سونوگرافي داپلر، ونوگرام (يك نوع تصويربرداري مخصوص با اشعه X) و ترموگرام.

عوارض واريکوسل چيست؟

عوارض واريکوسل شامل ايجاد درد، آتروفی (کوچک شدن سايز و نرم شدن قوام بيضه) و ناباروری می باشد. درد ناشی از واريکوسل دردی با کيفت احساس سنگينی، که با فعاليت و ايستادن تشديد يافته و با استراحت بهبود می يابد .واریکوسل باعث بروز مشکل در هیچ کدام از مراحل جنسی( میل جنسی- نعوظ- انزال زودرس...) نمیشه.قبل از عمل جراحی گزارشی از ایجاد تحلیل بیضه و کوچک شدن بیضه ها نداریم... اما بعد از عمل ممکنه که ایجاد بشه. نه قبل از عمل و نه بعد از آن, واریکوسل باعث کوچک شدن آلت تناسلی نمیشود.

تصمیم گیری در باره نحوه برخورد با واریکوسل :

اگر مریضی بعلت شک به نازایی مورد معاینه قرار گیرد اولین آزمایش، انجام آزمایش مایع منی می باشد. الگوی نازایی که بوسیله واریکوسل ایجاد می شود معمولاً سبب رشد و تکامل ناکافی اسپرمها و افزایش نسبت اسپرمهای مرده می شوداگر بیمار بدون علامت است یا علایم خفیف است و مسأله نازایی وجود ندارد. تنها راه درمان پوشیدن محافظهای بیضه جهت حمایت از بیضه ها می باشد.ترميم واريکوسل زماني ضروري مي شود که زوجين با ناباروري مواجه شوند يعني در حالتي که زن طبيعي است ولي مرد يک بار يا بيشتر آناليز مني غيرطبيعي دارد و در معاينه باليني وجود واريکوسل مسجل مي باشد.اگر واريکوسل درد يا احساس ناراحتي در بيضه ايجاد بکند نياز ترميم لازم است.

آيا بيمار مبتلا به واريکوسل بدون عارضه احتياج به پيگيری دارد؟

بلی؛ همانگونه که گفته شد اگر واريکوسل عارضه ای ايجاد نکند احتياج به درمان نيست. ولی لازم است بيمار بصورت ماهانه، خود را معاينه کند. و درصورت کوچک شدن سايز بيضه، و يا تغيير در قوام آن، لازم است توسط پزشک معاينه شود.همچنين اگر بيمار مبتلا به واريکوسل ازدواج نکرده و يا خواستار داشتن فرزند ديگری در آينده می باشد، بايستی هر 6 ماه با آزمايش اسپرم، ازنظر باروری بررسی گردد و درصورت شروع تقييرات و ضعيف شدن نطفه احتياج به درمان دارد.

آيا درمان دارويی برای واريکوسل وجود دارد؟

جواب: خير. درمان واريکوسل فقط اقدامات مداخله گرانه (غيردرمان خوراکی يا دريافت دارو ازطريق تزريق) می باشد.

جراحی : اگر واریکوسل سبب درد یا آتروفی بیضه ها شده و به آنها آسیب بزند یا اینکه سبب نازایی شود، می توان از این روش استفاده نمود .معمولا جراحي بهترين نوع درمان است.بعد از 2 سال از جراحي موفق ، 60% زوجين بارور مي شوند. معمولا چند دلیل قطعی برای عمل واریکوسل وجود دارد : 1-واريكوسل دردناك 2-واريكوسل همراه با ناباروري 3-واريكوسل درجه 3 در نوجوانان.

طبقه بندی و گرید بندی واریکوسل:

Grade - 0 : با معاینه نمی تونیم اونو پیدا کنیم و تنها با سونو گرافی و یا با ونو گرافی کشف میشه.
Grade - 1 : به سختی در معاینه کشف میشه ، در حالت ایستاده شاید بشه معاینه و کشف کرد.
Grade - 2 : به راحتی با حالت ایستاده کشف میشود.
Grade - 3 : حتی بدون معاینه هم مشخصه.


بيماری واريکوسل ازنظر شدت به 3 درجه تقسيم بندی می گردد. در نوع درجه 1 اتساع عروق فقط حين فشار شکمی در لمس توسط پزشک قابل لمس، و تشخیص می باشد. در نوع درجه 2 با فشار شکمی، اتساع عروق، قابل مشاهده می گردد. و در نوع درجه 3 حتی بدون فشار شکمی، اتساع عروق، درحالت ايستاده قابل مشاهده می باشد. لازم به ذکر است نوع درجه 3 آن ازنظر قانون خدمت سربازی در ايران معافيت دائم و انواع درجه 1 و 2 معافيت از رزم خواهد داشت.

مسئله سربازی :

• نوع شديد يا درجه 3 واریکوسل معافيت دائمی پزشکی از خدمت سربازی خواهد داشت.
• انواع درجه 1 و 2 معافيت از رزم خواهد داشت.

معمولا جراحي بهترين نوع درمان است وتا كنون نزديك به 95/. از افرادي كه مورد عمل جراحي واریکوسل قرار گرفته اند به بهبودي كامل رسيده و ميزان عدم موفقيت اين روش 1/. بوده است. بعد از 2 سال از جراحي موفق ، 60% زوجين بارور مي شوند.

عوارضی که ممکن است بعد از جراحی واریکوسل دیده شود, معمولا شامل اینها هستند :

• تجمع آب در کیسه کوچکی در بیضه بنام هیدروسل: این مسئله شایعترین عارضه در جراحی واریکوسل است. این مشکل در درصد بسیار کمی دیده میشه و معمولا هیچ گونه مزاحمتی برای بیمار نداره .. مگر در موارد نادری که لازمه جراح مداخله کنه.
• بعد از هیدورسل.. چیزی که بیشتر دیده میشه مشکلات عروقی هست اون منطقه هست.. که اونهم با معاینه و انجام سونو گرافی مشخص میشه.
• مسائل کمتر شایع شامل: کوچک شدن بیضه.
• تجمع خون در کیسه بیضه.
• صدمه به مجرای عبور دهنده منی ( واز دفران).
• و دیگه عود مشکل واریکوسل.

روشهای جراحی واريکوسل چيست؟

جراحی واريکوسل يا به اصطلاح پزشکی واريکوسلکتومی اقدام به بستن وريدهای بيضه مبتلا می باشد که پس از انسداد اين وريدها بتدريج بدليل عدم حرکت خون، وريدهای مسدود شده کوچک شده و از بين می رود و واريکوسل برطرف می گردد. اين اقدام از طريق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول 4-2 سانتيمتر قابل انجام است.

روشهای جديد جراحی واريکوسلکتومی چيست؟

• روشهای جديد واريکوسلکتومی يکی انسداد عروق از طريق کاتتريزاسيون وريدی و انسداد عروق مبتلا است. که هزينه آن بالاست و درصد موفقيت آن بالا نيست ولی بصورت سرپايي و با کمترين درد انجام می گردد.
• روش لاپاروسکوپی(laparoscopic varicocelectomy) که امتياز آن برش کوچکتر و بزرگنمايی حين جراحی، ولی بدليل عدم دسترسی جراح به وريدهای فرعی، احتمال عود واريکوسل بيشتر است و همچنين سه برش بر روی پوست بجای يک برش انجام می گيرد.
• روش ميکروسرجری(microsurgical varicocelectomy) که به عقيده بسياری بهترين روش جراحی واريکوسلکتومی می باشد. امتيازات آن بزرگنمايی حين جراحی و دسترسی به تمامی وريدهای فرعی می باشد ولی مدت زمان جراحی طولانی تر می گردد و ازنظر تکنيکی نيز مشکل می باشد.

امتيازات روش ميکروسرجری نسبت به روش معمولی واريکوسلکتومی چيست؟

در روش ميکروسرجری با توجه به استفاده از ميکروسکوپ حين جراحی و بزرگنمايی جراح، قادر است با دقت بيشتر وريدها را از شريان ( سرخرگ ) و عروق لنفاتيک ( عروق برنده آب ) جدا کند و فقط وريدها را مسدود نمايد. همچنين وريدهای با سايز کوچک را که استعداد واريسی شدن در آينده دارد و منشاء عود واريکوسل درآينده خواهد بود. در روش جراحی معمولی قابل تشخيص نمی باشد درحاليکه در روش ميکرسرجری بدليل بزرگنمايی 6-4 برابر توسط ميکروسکوپ، جراح قادر است اين وريدهای کوچک را نيز مشاهده کند و از عروق لنفاتيک و شريان مجزا نمايد و مسدود کند. در نتيجه شانس عود واريکوسل در اين روش بسيار کمتر و حدود نيم درصد ( يعنی موفقيت 5/99 درصد ) می باشد همچنين بدليل قابليت بهتر در تمايز شريان و لنفاتيک و حفظ آنها احتمال آتروفی بيضه بدنبال جراح و يا ايجاد هيدروسل ( آب آوردگی بيضه ) بسيار نادر می باشد.

آيا واريکوسلکتومی عارضه ای دارد؟

درجواب بايستی گفت که هر اقدام پزشکی احتمال عارضه دارد همانگونه که عدم درمان واريکوسل نيز احتمال بروز عارضه دارد.

عوارض واريکوسلکتومی شامل :

• احتمال عود واريکوسل که در روش معمولی و سنتی واريکوسلکتومی 25% - 5% ذکر شده و در روش ميکروسرجری نيم درصد می باشد.
• ايجاد هيدروسل ( آب آوردگی بيضه ) که احتمال آن در روش معمولی جراحی واريکوسلکتومی 15- 5 درصد و در روش ميکروسرجری بسيار نادر گزارش شده است.
• عارضه سوم احتمال آتروفی بيضه که در روش جراحی معمولی کمتر از 3% و در روش ميکروسرجری بسيار نادر گزارش شده است. ( اينجانب طی حدود 700 مورد واريکوسلکتومی ميکروسرجری که انجام داده ام 4 مورد عود و هيچ مورد هيدروسل يا آتروفی نداشته ام. در حاليکه بيش از 200 مورد از اين بيماران، مواردی بوده اند که قبلا در مراکز مختلف تحت عمل واريکوسلکتومی به روش معمولی قرار گرفته بودند ولی واريکوسل برطرف نشده بوده و يا عود کرده بود که مجددا تحت عمل واريکوسلکتومی ميکروسرجری قرار گرفتند و موفق بوده است.)

آيا عمل جراحی واريکوسلکتومی منجر به معلوليت يا ناباروری مي گردد؟

اين سؤالی است که بسياری از بيماران قبل از جراحی سؤال می کنند و درجواب بايستی گفت که عمل واريکوسلکتومی جهت درمان يا جلوگيری از ناباروری انجام می گردد و خود منجر به ناباروری نمی گردد و پس از جراحی نيز فرد می تواند به فعاليتهای عادی روزمره و انجام ورزش و کار بطور معمول و قبل از جراحی بازگردد. لذا معلوليتی ايجاد نمی کند.

تجمع رگهای زیاد اطراف بیضه . شدیدش باید عمل بشه و بیضه درد میشه طرف و باعث معافی سربازی میشه بقیش معمولیه. یه علت نازایی هم هست واسه مردایی که بچه نمیارن بهتره برن دکتر ارواوژی شاید واریکوسل دارن